sabato 16 giugno 2007

Su romaniscu ite est?


A bandas de sas limbas o sos dialetos prus nòidos presentes in Sardigna (tataresu, galluresu, tabarchinu, catalanu), bat unu faeddu tìpicu de sos artesanos de su ràmene, mutidu romaniscu. In Isili, bidda minore de su Sarzidanu, b’at dae semper una traditzione de artesanos chi trabballant su ràmene, sos ramenàrgios. Cun su ràmene si faghiant sos istèrgios impreados dae sos pastores pro sa produtzione de su casu e de su recotu, e dae sas fèminas pro tìnghere sa lana, in su tessìngiu, e in su sabunòngiu e pro còghere sos màndigos. Trastos chi pustis bendiant in totu sas biddas de Sardigna. Sa produtzione calderaia si ispricat gràtzias a su fatu chi sa bidda est a tesu dae sas bias de comunicatzione de prus importu e est a curtzu a sas minas de ràmene de Funtana Raminosa, connòschida dae s’antighidade. S’istòria de sos ramenàrgios (contzinos) de Isili, maistros ispetzializados in sa lavoratzione de su ràmene, est inghiriada finas dae un tzertu mistèriu. Si narat chi bèngiant dae pòpulos de zìngaros o ebreos, bènnidos a istare antigamente in custa zona, forsis in su ‘400 durante sa dominatzione ibèrica. Custas camàndulas diant pàrrere cunfirmadas dae s’impreu de su suspu curiosu mutidu su romaniscu (Arromanisca )e dae sos tratos somàticos chi los faghent assimigiare prus a sos nòrdicos chi no a sos sardos. Custu limbàgiu curiosu chi sos ramenàrgios impitaiant intre issos, non tenet perunu raportu cun sos dialetos de s’ìsula. Dae s’anàlisi de su Romanisku o Pavela Romaniska o Arbareska si deduit s’origine zingara cun sa presèntzia de tèrmines albanesos e neogregos o de su suspu de sa malavita. Similitùdines tenent cun su dialetu de sos ramenàrgios de Tramonti, in su Friuli e cun sos dialetos de sos contzinos "Camminanti Siciliani" (Baccagghiu), originàrios dae sos grupos Rom de sas comunas albanesas de sa Calàbria.

Nessun commento: